Azerbaycan mutfağında ekmeğin yeri büyüktür. Ekmeğin geleneği binlerce yıl öncesine dayanır ve günümüzde de yaşatılmaya devam eder. Bunun en güzel örneklerinden biri misafirlerin ekmek ve tuz ile karşılanmasıdır. Ekmeğin öne çıktığı diğer güzel gelenekler arasında, “ekmek hakkı” üzerine yemin edilmesi, düğünlerde kız ve erkek evinden iki çocuğun bir somun ekmeği paylaşması ve gelin baba evinden çıkarken başının üzerinde ekmek kesilmesi bulunur. Azerbaycan kültüründe bereketi simgeleyen ekmeğin önemi dile de yerleşmiştir. Ekmekle ilgili bazı atasözleri arasında bulunan “Çörəyi tapdalamazlar” (Ekmeğe basamazlar), “Bir tikə çörək dağ aşırar”(Bir parça ekmek bir dağı geçiyor), “Torpağa düşməsin havayı bir dən, çörək bol olarsa basılmaz Vətən” (Bırak hava yere düşmesin, bol ekmek varsa vatan basılmasın), “Çörəyi dizinin üstündədir” (Ekmeği dizinin üzerinde olmak) gibi örnekler, ekmeğin kültür içindeki değerini gösterir niteliktedir.
Günümüzde, her sektörde olduğu gibi ekmek ve fırın teknolojileri de gelişmiş olsa da, ekmek pişirme geleneği kültürün önemli bir parçası olmaya devam etmektedir. Azerbaycan’ın her bölgesinde değişik ekmekler pişirilir. Bu ekmekler yuka, yayma, fatir, lavaş, sangek, hamrali, kalın, ince, mevsimlik, kek, tandır ekmeği, kharak ekmeği, beyimchorey, ceviz ekmeği ve bademli ekmeğinde aralarında olduğu onlarca ekmeği kapsayan geniş bir yelpazeye uzanır.
Sangak (səngək) ekmeği, Bakü, Gence, Nahçıvan gibi yörelerde pişirilen bir ekmektir. Bu ekmekler taş üzerinde pişirilir ve tazeliklerini 3-4 kadar muhafaza edebilirler. En büyük özellikleri ise sıvı ve yağlı yemeklere katık olması için düşünülmüş olmalarıdır. Nahçıvan, Gubadlı ve Zangilan bölgelerinde öne çıkan bir başka ekmek lezzeti ise lavaştır. Lavaş, bizim kültürümüzde de yaygın olan yufka ekmek gibi pişirilir ve kurutulur. Tüketilmeden önce ıslatılarak tekrar yumuşatılır. Azerbaycan kültürünün ilginç ekmeklerinin bir diğer örneği ise Lezgi ekmeği (Ləzgi çörəyi)‘dir. Kökenini Lezgi halkının mitolojisinden alan ekmek görünüş olarak güneşe benzer. Ekmeğin en büyük avantajlarından biri buzdolabında çok uzun süre muhafaza edilebilmesidir.
Ekmeğe saygının oldukça önemli olduğu Azerbaycan kültürünün ekmeklerini tatmak isteyenleri, Buta Baku’de ağırlamaktan mutluluk duyuyoruz. Mutfağımızı merak edenler bizi Instagram sayfamızdan takip edebilirler.
Kaynaklar: